Święto Narodowe Trzeciego Maja

Święto Narodowe Trzeciego Maja – polskie święto obchodzone 3. maja, ustanowione w 1919 oraz ponownie w 1990, w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3. maja Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Konstytucja 3. maja stanowiła opis fundamentów państwa polskiego, wyznaczyła też miejsce i rolę Polski w procesie rozwoju myśli demokratycznej w skali europejskiej. Była pierwszą w Europie i drugą na świecie konstytucją. Dzięki jej uchwaleniu Polska stanęła w światowej awangardzie państw najbardziej postępowych i demokratycznych. Konstytucja ta została uchwalona przez Sejm Czteroletni, który został zwołany w październiku 1788.

​Ustanowienie święta

Uchwalenie Konstytucji 3 maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791.

Począwszy od 2007 roku 3. maja jest również świętem narodowym Litwy.

"Uchwalenie Konstytucji 3 maja” – obraz Jana Matejki, 1891.

Dzieje obchodów

W czasie obchodów pierwszej rocznicy uchwalenia konstytucji 3 maja 1792 wokół Warszawy skoncentrowano wiele jednostek wojskowych, których zabrakło w krytycznym momencie rosyjskiego ataku w 1792. Po odzyskaniu niepodległości w 1918, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, kiedy w wielu miastach doszło do demonstracji studenckich. Od tego czasu władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję. Święto to zostało oficjalne zniesione ustawą z 18 stycznia 1951 o dniach wolnych od pracy. Dopiero w roku 1981 ponownie władze świętowały to historyczne wydarzenie – świadczą o tym gazety codzienne z tego czasu m.in. Trybuna Ludu, Głos Robotniczy, Życie Warszawy. Tym samym w roku 1981 pierwszy raz po wojnie – i zaznacza to „Głos Robotniczy” z wydania 1-3.05.1981 – świętowano rocznicę Uchwały Majowej.

Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990 (weszła w życie 28 kwietnia). Pierwsze uroczyste obchody święta 3 maja w Warszawie na Placu Zamkowym w 1990 odbywały się w obecności prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego.

Wielkim mężem stanu, działaczem niepodległościowym i politykiem był polski pianista i kompozytor - Ignacy Jan Paderewski herbu Jelita (ur. 6 listopada?/18 listopada 1860 w Kuryłówce, zm. 29 czerwca 1941 w Nowym Jorku). Pod jego bezpośrednim wpływem prezydent Woodrow Wilson umieścił w swoim ultimatum uzależniającym podpisanie przez Stany Zjednoczone Traktatu Wersalskiego 13 punkt domagający się zgody stron traktatu na rezurekcję Polski –dzięki któremu w traktacie zapisano utworzenie niepodległego państwa polskiego. Wkrótce po jego utworzeniu, od 1919 roku sprawował funkcje premiera i ministra spraw zagranicznych RP. Paderewski był absolwentem Instytutu Muzycznego (późniejszego Konserwatorium Warszawskiego). Otrzymał m.in. Order Orła Białego, francuski Krzyż Wielki Legii Honorowej oraz tytuł Rycerza Wielkiego Krzyża Orderu Imperium Brytyjskiego[3]